1. Wstęp 

            Towarzystwo Przyjaciół Dzieci z 100-letnią tradycją działalności – wypełnia wciąż aktualną i potrzebną społecznie misję, inicjuje i realizuje wiele wartościowych form pracy opiekuńczo-wychowawczej na rzecz dzieci i młodzieży. Jest rzecznikiem dziecka, broniąc jego praw, wspiera wszechstronny jego rozwój, prowadząc działalność wychowawczą, profilaktyczną, terapeutyczną, prozdrowotną i resocjalizującą.

Mało, która organizacja w Polsce może poszczycić się tak długą i bogatą historią oraz faktem, że mimo sporych przeciwności różnego rodzaju nadal funkcjonuje nie tracąc nic z przyjętych zasad i celów. To stwierdzenie odnosi się do wszystkich ogniw Towarzystwa działających w okręgu pilskim. Tym, co charakteryzuje styl działaczy TPD, jest etos służby społecznej ojczyźnie, dzieciom i rodzinie. Jest to niezmiernie ważne w czasach, gdy bardzo rozpowszechniona jest postawa – nam (mnie) się należy. Należy się, bo jestem młody, albo przeciwnie – stary i zasłużony. W naszym gronie znajdują się osoby myślące inaczej, które głoszą, nas stać by pomóc innym w potrzebie, nie tylko samym sobie. Urzeczywistnianie dobra dziecka jest najwyższym celem naszych działaczy, tej wartości są wierni i dali temu wyraz w całej kadencji. Istnieje wiele potrzeb działania dla przyszłości dziecka i rodziny, podjęto w tym celu wyzwania, wykrzesano energię i wprowadzono ambitne plany w życie. Wpisujemy się jako organizacja w budowę społeczeństwa obywatelskiego, gdyż uwzględniamy przyczyny poszczególnych zjawisk, ich pedagogiczne i społeczne konsekwencje, a także możliwości organizowania szeroko podejmowanych działań z zakresu opieki, wychowania, profilaktyki, kompensacji, interwencji, ratownictwa, rzecznictwa, wsparcia społecznego i wielu innych. Tak jak w latach ubiegłych, już od 100 lat, tak i obecnie, nasi aktywiści podejmują próby niwelowania czy wręcz likwidowania spostrzeganych rozbieżności pomiędzy stanami pożądanymi a rzeczywistością. Tak było w każdym środowisku, w którym działa Towarzystwo Przyjaciół Dzieci. Aby wykazać się takimi wynikami, jakie zostaną przedstawione w dalszej części sprawozdania i na stronach sprawozdań finansowych, trzeba złożyć wyrazy szczerego uznania działaczom TPD, ludziom z pasją społeczną, z duszą pedagogiczną, z talentem organizacyjnym i wielkim sercem.

Obecnie Towarzystwo Przyjaciół Dzieci kontynuuje piękne tradycje służenia społeczeństwu i niesienia pomocy poszkodowanym dzieciom, współtworzy nowoczesne oblicze organizacji pozarządowej i podejmuje nowe zadania w charakterze rzecznika praw dziecka. Uwrażliwia społeczeństwo i władze lokalne na potrzeby, zagrożenia i krzywdy dzieci. Walczy o należne im prawo dotyczące sprawiedliwego, równego traktowania i poszanowania podmiotowości i godności dziecka, tolerancji, szacunku do drugiego człowieka, jego pracy i poglądów.

Realizując różnorodne programy prorodzinne działacze tepedowscy – rzecznicy interesów dziecka, wielką wagę przywiązują do podejmowania inspiratorskich działań, w wyniku których powstają nowe formy i rozwiązania uzupełniające państwowy system opieki i wychowania. Uczestniczą w tworzeniu lokalnych strategii oraz programów pomocy dzieciom i rodzinie.

Pilskie Towarzystwo Przyjaciół Dzieci mimo, że jest masowym ruchem przyjaciół dzieci, ośrodkiem ruchów samopomocowych rodziców, to nie mogło marzyć o zaspokojeniu wszystkich nabrzmiałych potrzeb dzieci, ale mogło i odegrało pionierską rolę w wypracowaniu nowatorskich form i metod pracy z dzieckiem i rodziną. Ma charakter stowarzyszenia „otwartego”. Stwarza sprzyjające warunki dla realizacji różnorodnych inicjatyw z zakresu społecznej działalności na rzecz dziecka, w szczególności w ogniwach terenowych. Wszyscy, niezależnie od swego światopoglądu, od swych przekonań politycznych, mogą w ramach Towarzystwa służyć dzieciom i realizować ważne z własnego i ze społecznego punktu widzenia zadania.

W czasie przedzjazdowych spotkań w jednostkach organizacyjnych TPD poszukiwaliśmy odpowiedzi na podstawowe pytania: jakie najważniejsze problemy udało nam się rozwiązać, jakie mamy plany i zadania na najbliższą kadencję, co robić, aby nadal rozwijać działalność środowiskową, jakie nowe działania należy podejmować, aby skutecznie pomagać dzieciom gorszych szans? 

II.  Działalność społeczno-organizacyjna 

1. Członkowie i Koła Przyjaciół Dzieci. 

Stan liczbowy w latach 2015 – 2018 ilustruje poniższe zestawienie: 

Członkowie Towarzystwa rekrutują się ze wszystkich środowisk społecznych i zawodowych, są to jednak przede wszystkim rodzice, zrzeszający się w ogniwach TPD przy placówkach oświatowych i opiekuńczo-wychowawczych. Łączy ich przekonanie, że wspólnym wysiłkiem mogą skuteczniej rozwiązywać problemy własnych i cudzych dzieci, zgodnie z hasłem „Wszystkie dzieci są nasze”. Są przyjaciółmi dzieci. Różnorodność zawodów, zainteresowań członków ma swój korzystny wpływ na działalność opiekuńczo-wychowawczą, wzbogacającą i zwiększającą jej skuteczność.

Stopień aktywności członków był i jest różny. Jedni tylko identyfikują się z celami Towarzystwa i opłacają składki, inni włączają się do działalności doraźnie z okazji różnych akcji, imprez, są też tacy, którzy są animatorami i realizatorami społecznej działalności naszego Towarzystwa (w zarządach, prezydiach i komisjach rewizyjnych). Część z nich podejmuje obowiązki opiekunów indywidualnych i sprawuje opiekę nad dziećmi i służy pomocą rodzinom.

Oprócz członków fizycznych, Towarzystwo pozyskuje sojuszników w charakterze członków zbiorowych, są nimi instytucje, zakłady pracy, organizacje społeczne, komitety rodzicielskie i indywidualnych, którzy wspierają głównie finansowo i materialnie Towarzystwo. Członkowie wspierający poszerzają zatem krąg przyjaciół dzieci.

Koła Przyjaciół Dzieci działają na terenie 5 powiatów: Piła, Złotów, Wągrowiec, Chodzież, Czarnków i gmina Rogoźno w powiecie obornickim. Wszystkie Koła, niezależnie od rodzaju, są podstawowymi ośrodkami społecznej służby na rzecz dziecka. Aktywność Kół jest różna. Jedne realizują wielostronną działalność, inne ograniczają się do dwóch – trzech kierunków pracy. Działają one w osiedlach, przy placówkach oświatowych, służby zdrowia i specjalistyczne na rzecz dzieci dyspanseryjnych, w środowisku wiejskim i miastach. Największą liczbę stanowią jednostki organizacyjne powiązane ze szkołami i przedszkolami.

W ciągu minionego okresu Koła prowadziły różnorodną działalność m.in.:

1. starały się być rzecznikami praw i potrzeb dzieci, ujawniały zagrożenia i krzywdy, dbały o rozwój psychiczny i fizyczny szczególnie tych słabszych – niepełnosprawnych, biednych i opuszczonych dzieci;
2. upowszechniały kulturę pedagogiczną – organizując spotkania, poradnictwo, współdziałając w tym zakresie z innymi instytucjami, stowarzyszeniami, dyrekcjami szkół i przedszkoli;
3. organizowały opiekę indywidualną nad dziećmi i rodzinami potrzebującymi pomocy materialnej lub wychowawczej – powołując w tym celu opiekunów indywidualnych ds. rodziny;
4. współdziałały w tworzeniu wspólnego frontu opiekuńczo-wychowawczego, organizując placówki sezonowe (biwaki, małe formy wypoczynku, obozy, półkolonie i kolonie oraz turnusy rehabilitacyjne);
5. aktywnie uczestniczyły w dożywianiu dzieci w placówkach oświatowych, w dystrybucji artykułów żywnościowych z Unii Europejskiej w ramach programu PEAD do roku 2013, w przedświątecznych zbiórkach żywności i odzieży;
6. organizowały imprezy okolicznościowe z okazji Świąt Bożego Narodzenia i Wielkanocy, MDD, Dnia Matki, Babci, pieczonego ziemniaka, pożegnania lata, Święta Latawca i Mikołaja;
7. pozyskiwały środki finansowe na działalność statutową.

2. Zarządy gminne i miejskie. 

W okresie sprawozdawczym działało: 8 zarządów gminnych i 3 miejskie. W ostatnich latach zawiesiły działalność: Zarząd Miejski w Pile, gdzie skupione w nim 20 Kół podporządkowano bezpośrednio Zarządowi Okręgowemu oraz Zarząd Gminny w Gołańczy.

Zarządy kierują bezpośrednio rozwojem organizacji, działalnością opiekuńczo-wychowawczą oraz reprezentują Towarzystwo na swoim terenie. Szczególnie blisko zarządy te współdziałają ze szkołami i innymi placówkami oświatowo-wychowawczymi, utrzymują kontakty z władzami administracyjnymi i samorządowymi, ośrodkami pomocy społecznej, powiatowymi centrami pomocy rodzinie, spółdzielczością, organizacjami pozarządowymi (ZHP, PCK) i duchowieństwem. Zdecydowana większość zarządów pracuje rzetelnie, a na wyniki rzutują także potrzeby środowiska i możliwości ich realizacji.

Składy osobowe prezydiów tych zarządów w akcji sprawozdawczo-wyborczej uległy niewielkim zmianom, prezesami pozostali dotychczasowi działacze.

Posiedzenia plenarne zarządów gminnych (równorzędnych) TPD odbywają się dwa razy w roku. Podejmowane są na nich decyzje w sprawach planów pracy, planu finansowego, opracowania sprawozdania i oceny działalności oraz współdziałania z instytucjami. Bieżącą działalnością kierują prezydia zarządów, które w związku z tym zbierają się dość często.

Jako priorytetowe zadania wynikające z potrzeb środowiska w latach 2015 – 2018 uznano:

1. prowadzenie systematycznego sondażu środowiskowego dotyczącego dziecka i rodziców z problemami zdrowotnymi oraz dzieci z rodzin dysfunkcyjnych;
2. prowadzenie działalności diagnostycznej, doradczej i opiekuńczej na rzecz dzieci i rodziny;
3. niesienie różnorodnej pomocy dzieciom z rodzin biednych, w tym dotkniętych bezrobociem, patologicznych, wielodzietnych, rozbitych;
4. organizowanie wypoczynku wakacyjnego dla dzieci z rodzin ubogich i niewydolnych wychowawczo oraz dla dzieci niepełnosprawnych i przewlekle chorych;
5. pozyskiwanie i dystyrybucja żywności;
6. organizowanie przedświątecznych zbiórek żywności i odzieży, artykułów piśmiennych, środków czystości – rozdawanych następnie m.in. podczas rodzinnych kolacji wigilijnych i śniadań wielkanocnych;
7. organizowanie lub współorganizowanie imprez kulturalno-rekreacyjnych i sportowych, konkursów plastycznych i muzycznych o zasięgu lokalnym, powiatowym, regionalnym i ogólnopolskim, Dzień Dziecka, Latawca, Pieczonego ziemniaka, Pożegnanie lata, Andrzejki, Mikołajki, choinki noworoczne itp.
8. pozyskiwanie środków finansowych na zwiększony zakres potrzeb opiekuńczo-wychowawczych.

Przebieg zebrań sprawozdawczo-wyborczych wykazał, że zarządy gminne i miejskie są ogniwami Towarzystwa, które odgrywają bardzo istotną rolę w rozwiązywaniu problemów opiekuńczo-wychowawczych w swoich rejonach. Władze administracyjne, samorządowe i instytucje traktują Towarzystwo na tym szczeblu jako ważnego uczestnika społecznego frontu opieki i wychowania. Wyrazem uznania jest ich uczestnictwo w zebraniach plenarnych, sprawozdawczo-wyborczych, imprezach okolicznościowych oraz wypowiedzi i deklaracje w realizacji zadań statutowych Towarzystwa.

3. Zarząd Oddziału Okręgowego TPD 

Oddział Okręgowy TPD obejmuje swoim zasięgiem Zarządy i Koła TPD powiatów: pilskiego, chodzieskiego, czarnkowsko-trzcianeckiego, wągrowieckiego i złotowskiego oraz gminę Rogoźno z powiatu obornickiego.

Wybrany na XI Zjeździe Okręgowym Delegatów – Zarząd składał się z 10 członków i 4 członków Komisji Rewizyjnej:

Zarząd:    

1. Leszek Raźniewski - prezes,
2. Irena Mendyka - wiceprezes,
3. Czesław Zieleniewski - sekretarz,
4. Zenon Piechocki - skarbnik,
5. Zdzisława Antczak - członek,
6. Grażyna Fąka - członek
7. Elżbieta Czarotta - członek,
8. Barbara Kopczyńska - członek,
9. Jolanta Kurowska - członek,
10. Stefania Wojtkowiak - członek,

Komisja Rewizyjna:

1. Alfred Kiestrzyn - przewodniczący,
2. Czesław Czechowicz - członek,
3. Piotr Brewka - członek.

W trakcie kadencji ubyło 2 członków Zarządu. W 2017r. zmarła p. Grażyna Fąka, a w roku 2019 p. Stefania Wojtkowiak.

Zgodnie ze statutem i uchwałami XI Zjazdu Okręgowego TPD, praca Zarządu, podobnie jak innych ogniw naszego Towarzystwa koncentrowała się przede wszystkim na:

1. przeciwdziałaniu zagrożeniom zdrowotnym i ekologicznym (upowszechnianiu zdrowego stylu życia, kultury fizycznej i sportu);
2. ochronie dzieci przed patologią społeczną, przemocą, złym traktowaniem, dyskryminacją i innymi formami wykorzystywania i krzywdzenia oraz pomocy dzieciom ofiarom wypadków losowych, komunikacyjnych i przestępstw;
3. upowszechnianiu prorodzinnego, środowiskowego modelu opieki, zapobieganiu wychowaniu się dziecka poza rodziną, łagodzenia skutków ubóstwa rodzin wychowujących dzieci;
4. upowszechnianiu i ochronie praw dziecka, upowszechnianiu samorządności, samoobsługi, samopomocy i wychowania obywatelskiego dzieci;
5. organizowaniu konferencji i szkoleń wzbogacających wiedzę i podnoszących kulturę pedagogiczną środowiska pracującego na rzecz dzieci;
6. wspieraniu ogniw terenowych Towarzystwa w zakresie rozwoju i wzbogacania ofert wakacyjnego wypoczynku dzieci i młodzieży;
7. pozyskiwaniu i gromadzeniu funduszy na działalność statutową Towarzystwa, prowadzeniu działalności charytatywnej.

Powyższe zadania Zarząd Okręgowy, podobnie jak podległe mu jednostki organizacyjne TPD realizowały poprzez: 

• współpracę z organami władzy administracyjnej i samorządowej, instytucjami i organizacjami pozarządowymi (ZHP, PCK), Centrum Wolontariatu, PBŻ, Stowarzyszeniem Pomocy Humanitarnej, Kościołem, pracodawcami oraz środkami masowego przekazu;
• realizacje zleconych zadań publicznych, w ramach zadań statutowych;
• promocję i organizację rzecznictwa praw dziecka, podejmowanie interwencji w sprawach dzieci, reprezentowanie interesów dziecka i rodziny – za ich zgodą przed: szkołą, sądem i innymi instytucjami, w granicach dopuszczalnych prawem;
• udzielanie rodzicom pomocy w sprawowaniu opieki nad dzieckiem, wychowaniu, kształceniu, leczeniu i terapii dzieci;
• inicjowanie i rozwijanie specjalistycznych form pomocy, wychowania, opieki i usamodzielniania dziecka niepełnosprawnego i przewlekle chorego; w razie potrzeby także po osiągnięciu pełnoletności;
• prowadzenie edukacji i innych działań w zakresie profilaktyki uzależnień, w szczególności alkoholizmu i narkomanii;
• upowszechnianiu edukacji związanej z bezpieczeństwem komunikacyjnym (podczas akcji letniego i zimowego wypoczynku, na imprezach rekreacyjno-turystycznych i sportowych);
• rozwój samorządności i parlamentaryzmu dziecięcego, organizację samorządowych grup dziecięcych, sejmików i innych akcji dziecięcych;
• organizację i zagospodarowanie czasu wolnego oraz śródrocznego i wakacyjnego wypoczynku dla dzieci, upowszechnianie sportu i rekreacji, krajoznawstwa, ekologii, inicjowanie, wspieranie i promowanie dziecięcej twórczości artystycznej oraz jej prezentację;
• organizowanie konferencji, seminariów, szkoleń, instruktażu z zakresu wiedzy pedagogicznej, medycznej, prawniczej itp.;
• prezentowanie dorobku Towarzystwa podczas Forum Organizacji Pozarządowych.

Tematyka posiedzeń Zarządu Okręgowego TPD koncentrowała się przede wszystkim na:

• spopularyzowanie zmian w Ustawie o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie;
• prezentacji dorobku Towarzystwa Przyjaciół Dzieci w lokalnej telewizji i prasie;
• problemach dziecka niepełnosprawnego we współczesnym świecie;
• specjalistycznych formach pomocy, wychowania, opieki i usamodzielniania dziecka niepełnosprawnego i przewlekle chorego ;
• przyjaznych wakacjach z profilaktyką i terapią;
• doskonaleniu umiejętności pisania programów, celem uzyskania środków na ich realizację;
• popularyzacji możliwości przeznaczania przez podatników 1% swego podatku dochodowego na działalność Towarzystwa.

Wśród członków Zarządu istnieje podział pracy, przy czym do wspólnych zadań należy pozyskiwanie nowych członków i funduszy dla Towarzystwa. Prezydium Zarządu kierowało bieżącą działalnością TPD, opracowywało plany oraz sprawozdania merytoryczne i finansowe, nadzorowało i koordynowało pracę ogniw terenowych i Biura ZOO TPD, decydowało o wydatkowaniu środków pieniężnych w ramach zatwierdzonego planu finansowego. Prezydium odbywało swe posiedzenia przeważnie raz na kwartał, a w razie potrzeby częściej. Uczestniczyło także w spotkaniach z udziałem władz samorządowych, organizowanych przez zarządy miejskie, gminne i koła TPD w Pile, Złotowie, Wągrowcu, Żelicach, Wyrzysku, Trzciance, Łobżenicy, Budzyniu. Środowisko działaczy TPD Okręgu Pilskiego jest reprezentowane we władzach Wielkopolskiego Zarządu Oddziału Regionalnego TPD w Poznaniu – Alicja Andrzejewska, Leszek Raźniewski oraz w Głównej Komisji Rewizyjnej TPD w Warszawie – Alicja Andrzejewska.

III. DZIAŁALNOŚĆ STATUTOWA

1. Realizacja zadań opiekuńczo-wychowawczych, profilaktyczno-resocjalizacyjnych i terapeutyczno-rehabilitacyjnych. 

Szczególnie znaczące miejsce w naszych działaniach posiada działalność opiekuńczo-wychowawcza w środowisku bliskim dziecku. Wśród różnorodnych form na podkreślenie zasługują świetlice realizujące długoterminowe programy reedukacji dzieci gorszych szans.

Towarzystwo Przyjaciół Dzieci:

• prowadzi 1 świetlicę socjoterapeutyczną w Złotowie;
• koordynuje działalność 3 świetlic tego typu w gminie Łobżenica (utworzone z inicjatywy TPD);

Ten rodzaj działalności obejmuje 97 dzieci i młodzieży. Ma najbardziej środowiskowy charakter, świetlice są placówkami opiekuńczo-wychowawczymi i dydaktycznymi. Z uwagi na negatywny bagaż doświadczeń wyniesionych przez dzieci i młodzież z ich domów rodzinnych oraz poważne zaniedbania wychowawcze i edukacyjne, realizują długotrwałe i różnorodne programy ukierunkowane na wychowanków, jak i ich najbliższe otoczenie.

Program resocjalizujący i zdrowotny jest realizowany w blokach tematycznych: psychologiczno-terapeutrycznym, wychowawczym, edukacyjnym, zdrowotnym, rekreacyjno-sportowym. Zajęcia w świetlicach odbywają się przez cały tydzień, prowadzone są przez profesjonalistów, którzy głęboko wnikają w problemy swoich podopiecznych, współpracują z rodzicami i szkołą oraz instytucjami pomocniczymi. Uczestnicy otrzymują również posiłki.

Wychowawcy prowadzą mediacje z rodzicami w zakresie wyjaśniania przyczyn trudności i niepowodzeń oraz działania na rzecz integracji rodziny, wzmacniania więzi rodzinnej, modyfikowania postaw rodzicielskich. Pomagają w doraźnym rozwiązywaniu konfliktów i problemów wychowawczych, popularyzują wiedzę pedagogiczną wśród rodziców w zakresie rozwiązywania problemów rodzinnych i wychowawczych (rozmowy indywidualne i zbiorowe). Pełna realizacja założeń programowych i organizacyjnych w tych placówkach przynosi efekty, które widoczne są zwłaszcza w końcu roku szkolnego. 

Praca świetlic socjoterapeutycznych przyczynia się do:

• usunięcia niepowodzeń szkolnych i uzyskania promocji do wyższej klasy;
• wygaszania potrzeby umieszczania dzieci i młodzieży w placówkach opieki całkowitej;
• poprawy stanu zdrowia i rozwoju fizycznego;
• umiejętności samodzielnego funkcjonowania w środowisku;
• wsparcia rodzin problemowych w wypełnianiu funkcji opiekuńczo-wychowawczych.

Na działalność świetlic socjoterapeutycznych pozyskuje się fundusze z Komisji ds. Rozwiązywania Problemów Alkoholowych w Łobżenicy i Złotowie. Ogniwa Towarzystwa Przyjaciół Dzieci posiadają też bogate i cenne doświadczenie w organizacji zajęć na placach gier i zabaw. Przetrwały tam, gdzie ich organizacja spotkała się z czynnym zaangażowaniem – dzieci i rodziców – w ich tworzeniu i prowadzeniu. TPD korzysta także z wielu zbudowanych w ostatnim czasie „Orlików” i nowych placów zabaw na osiedlach mieszkaniowych, w szkołach i przedszkolach. Praktyka dowiodła, że place zabaw muszą być dostosowane do zajęć dla dzieci w różnym wieku. Są miejscem zarówno indywidualnych, jak też i zespołowych zajęć ruchowych dzieci, spontanicznych, samodzielnych i tych inspirowanych przez rodziców i młodzieżowych wolontariuszy TPD.

Place gier i zabaw jako otwarte środowisko lokalne są terenem socjalizacji rówieśniczej. Tu kształtują się rówieśnicze więzi, przyjaźnie, normy współżycia społecznego, wyznaczane są cele działania. Wolontariusze TPD w rejonie swego działania ustalają potrzeby i możliwości działania, tworzą grupy wiekowe, liczące 10-15 dzieci, stają się dla nich społecznymi animatorami zagospodarowania czasu w sensowny sposób.

2. Wypoczynek wakacyjny dzieci i młodzieży

Towarzystwo Przyjaciół Dzieci w okręgu pilskim było i jest nadal liczącym się organizatorem różnorodnych form wypoczynku i rehabilitacji dzieci i  młodzieży, a w odniesieniu do niektórych – jednym z głównych organizatorów (kolonie i półkolonie zdrowotne, obozy i turnusy rehabilitacyjno-rekreacyjne).

Towarzystwo organizuje wakacyjny wypoczynek przede wszystkim dla dzieci, którym jest on ze względów socjalnych, zdrowotnych i wychowawczych szczególnie potrzebny. A więc dla dzieci z rodzin bezrobotnych, wielodzietnych żyjących w wyjątkowo trudnych warunkach materialnych, dotkniętych patologią, sprawiających trudności wychowawcze, wychowanków świetlic socjoterapeutycznych, oraz dla dzieci osłabionych, chorych i niepełnosprawnych.

Rozmiary tepedowskiej akcji stanowią odzwierciedlenie aktualnej kondycji Towarzystwa oraz możliwości i realiów temu towarzyszących.

Środki finansowe stanowią główny warunek organizacji wypoczynku, jednakże gwarantem powodzenia są siły społeczne tkwiące w Towarzystwie. Godnym odnotowania jest fakt aktywizacji fachowych kadr: służby zdrowia i oświaty, rehabilitantów, psychologów, pedagogów i logopedów do pracy na rzecz tworzenia dzieciom coraz korzystniejszych warunków rozwoju fizycznego i psychicznego nie tylko w okresie wakacji, ale w ciągu całego roku. Przyczynia się do tego wielomiesięczna praca związana z przygotowaniem do kolonii, półkolonii i turnusów rehabilitacyjnych, sprzyjająca pełniejszemu poznaniu potrzeb dzieci nie tylko od strony zdrowotnej ale również od strony sytuacji rodzinnej, wychowawczej, materialnej itp.

Bazę materialną akcji letniej i zimowej stanowią środki budżetowe przekazywane Towarzystwu w formie dopłat przez Państwowy Fundusz Rehabilitacyjny Osób Niepełnosprawnych, terenowe ośrodki pomocy społecznej, komisje ds. rozwiązywania problemów alkoholowych, samorządy mieszkańców, zakłady pracy, darczyńców, a także środki własne gromadzone przez TPD w ciągu całego roku.

W ramach letniego i zimowego wypoczynku w latach 2015 – 2018 ogniwa TPD zorganizowały różne formy tej aktywności dla ok. 9 tys. dzieci i młodzieży rocznie, łącznie w czasie kadencji dla 34.306 uczestników. W turnusach rehabilitacyjnych dla dzieci przewlekle chorych i niepełnosprawnych ruchowo z mózgowym porażeniem dziecięcym uczestniczyli również rodzice.

Dane liczbowe w tym zakresie przedstawiają się następująco:

2.1. Małe formy wypoczynku

Są przeznaczone dla dzieci przebywających z różnych przyczyn w okresie ferii zimowych i letnich w miejscu zamieszkania. Jest to forma organizowana elastycznie – w zależności od potrzeb – zarówno co do ilości uczestników biorących udział w zajęciach, liczby godzin zajęć w ciągu dnia, wyżywienia (część punktów organizuje jeden lub dwa posiłki).

Głównym założeniem akcji jest zaproponowanie dzieciom jak ciekawie i bezpiecznie spędzić wolny czas w formie nieobozowej akcji letniej i zimowej. Są one niezwykle atrakcyjne. Organizowane w szkołach i przedszkolach na bazie świetlic, boisk, „Orlików” i pod namiotami lub w schroniskach młodzieżowych. Uczestnicy uczą się zabaw i gier terenowych, w salach gimnastycznych i na boiskach odbywają się turnieje piłki ręcznej i nożnej o puchar wójta, burmistrza, prezydenta, a w świetlicach zdobywają umiejętności posługiwania się komputerem z wykorzystaniem internetu, doskonalą techniki plastyczne, rytmiczne i umuzykalniające. Uprawiana jest także mała i duża turystyka: do parku, lasu, nad jezioro i dalsza nad morze.

Wypoczynek w miejscu zamieszkania obejmuje półkolonie letnie (lipiec-sierpień) i zimowiska (styczeń-luty). Organizowane są na bazie placówek oświatowych i świetlic socjoterapeutycznych. Organizatorzy troszczyli się, aby każda placówka wyposażona była w niezbędne urządzenia do ćwiczeń fizycznych i zabaw ruchowych w dni pogodne i deszczowe. Wszystkie placówki funkcjonowały w oparciu o opracowane programy pracy opiekuńczo-wychowawczej, dostosowane do możliwości fizycznych i intelektualnych dzieci. Gwarantowały one dobrze i ciekawie zorganizowany wypoczynek, rekreację, wzbogacenie wiedzy oraz pełną opiekę i bezpieczeństwo.

Realizacja programu zdrowotnego i socjoterapeutycznego zapewniała pomoc rodzicom w zorganizowaniu dzieciom nie tylko godziwego i bezpiecznego wypoczynku, ale przede wszystkim poprawy ich stanu zdrowia.

Wieloprofilowe zajęcia korekcyjne odbywały się pod nadzorem nauczycieli wf i logopedów w salach logopedycznych, gimnastycznych, na otwartych basenach kąpielowych i kąpieliskach jeziornych. Wiele uwagi poświęciła kadra wychowawcza dzieciom ze środowisk patologicznych. Dzieci te cechowała nietolerancja, zaburzenia sfery emocjonalnej wynikające z niezaspokojonej potrzeby akceptacji i bezpieczeństwa, braku nawyków higienicznych. Dzieci te otoczono szczególną troską, poddane zostały reedukacji, a także miały możliwość przeżycia przygody, gdyż stworzono im alternatywę dla narkomani i przemocy.

Kadrę stanowią doświadczeni wychowawcy – nauczyciele i rehabilitanci oraz dyplomowane pielęgniarki. Funkcję kierowników tych placówek pełnią społecznie – dyrektorzy szkół, przedszkoli, prezesi zarządów i przewodniczący kół TPD – z przygotowaniem pedagogicznym.

Uczestnictwo w półkoloniach umożliwia dzieciom nie tylko spędzenie wolnego czasu w sensowny sposób z wykorzystaniem ich predyspozycji, uzdolnień i zainteresowań, ale także regularnego spożywania posiłków (śniadania, obiadu i podwieczorku), co dla tych dzieci miało często pierwszorzędne znaczenie.

Potrzeby zapewnienia dzieciom i młodzieży wypoczynku zaspokajane są głównie dzięki inicjatywie zarządów gminnych (równorzędnych) i kół TPD, które są bezpośrednim organizatorem wymienionych wyżej form wypoczynku w miejscu zamieszkania. Do najprężniejszych ogniw należą: Piła, Czarnków, Łobżenica, Krzyż, Wyrzysk, Wągrowiec, Rogoźno, Zakrzewo, Okonek, Złotów, Trzcianka i Budzyń.

2.2. Kolonie wypoczynkowe.

W mijającej kadencji ogniwa TPD samodzielnie nie organizowały kolonii, jednakże były ich współorganizatorami i wspomagały finansowo.

Koło TPD przy Szkole Podstawowej w Kaczorach współuczestniczyło w rekrutacji i organizacji kolonii finansowanych przez Gminną Komisję Rozwiązywania Problemów Alkoholowych corocznie dla kilkunastu dzieci.

3. Pomoc i wsparcie dzieciom i młodzieży niepełnosprawnej 

Generalne założenia wynikają z prawa dziecka do dzieciństwa beztroskiego, radosnego, zdrowego, chronionego przez mądrych opiekunów i niezawodnych dorosłych przyjaciół, dlatego rodzice niepełnosprawnych dzieci znaleźli w naszym Towarzystwie dla swych spraw nie tylko zrozumienie, życzliwość, ale także warunki dla nieskrępowanej i samodzielnej działalności. W 12 specjalistycznych Kołach TPD, które funkcjonują w strukturach Towarzystwa   Przyjaciół Dzieci, mają one zasięg gminny, powiatowy i regionalny, pod ich opieką pozostaje 519 dzieci dyspanseryjnych. 

Są to Koła TPD:

• z niepełnosprawnością ruchową – 10;
• z cukrzycą – 1;
• specjalnej troski (z upośledzeniem umysłowym) – 1

Koła mają opracowane własne plany pracy, z których wynikają główne cele i kierunki programowe na każdy rok ich działalności.

Wśród dzieci dyspanseryjnych liczną grupę stanowią dzieci niepełnosprawne ruchowo na skutek uszkodzenia mózgu – mózgowe porażenie dziecięce. Zaburzenia u tej grupy dzieci pojawiają się w różnych kombinacjach i dotyczą niedowładów kończyn, zaburzeń wzrokowych, słuchowych, mowy i zachowania. Najczęściej są to schorzenia wrodzone lub wcześniej nabyte. Jest to wielkie wyzwanie dla setek rodzin, ale także służb: zdrowia, oświaty, spraw socjalnych, komunalnych, samorządowych i innych. Przed rodzicami stoją trudne obowiązki związane z opieką, pielęgnacją, wychowaniem, przygotowaniem swych niepełnosprawnych dzieci do życia. Są to wyjątkowo trudne zadania, a ich realizacja odbija się na życiu całej rodziny. Stanowi często przyczynę wielu wyrzeczeń, załamań, a czasem nawet rozpadu rodziny.

Przed służbą zdrowia, obok spraw profilaktycznych, wyłania się konieczność rozwiązywania problemów związanych z wieloletnim leczeniem i rehabilitowaniem dużej i wciąż zwiększającej się liczby dzieci chorych.

Oświata musi zapewnić im warunki do wykonywania powszechnego obowiązku szkolnego. Służby socjalne stoją przed koniecznością udzielania pomocy, która powinna być adekwatna do zwiększonych obowiązków opiekuńczych, pielęgnacyjnych i wyższych kosztów utrzymania takiego dziecka w rodzinie. Władze komunalne muszą dostosować całą infrastrukturę do potrzeb tej grupy dzieci, tak aby mogły swobodnie poruszać się po ulicach, korzystając ze środków lokomocji, placówek oświatowych, kulturalnych, handlowych itp. Jeszcze nie tak dawno rodzice tych dzieci, byli pozostawieni ze swymi problemami sami sobie. Wymienione służby państwowe, samorządowe i społeczne nie były przygotowane do skutecznego rozwiązywania problemów tej grupy dzieci i rodzin. 

W związku z tym rodzice zrzeszający się w kołach oraz związani z nimi specjaliści: lekarze, terapeuci, psychologowie i nauczyciele, powodowani potrzebami dzieci szukali pomocy wśród decydentów o ich prawidłową rehabilitację, o zapewnienie im dostępności do żłobków, przedszkoli, szkół, placówek wakacyjnego wypoczynku, o uświadomienie władz i całego społeczeństwa, że nie są to dzieci gorsze, tylko po prostu inne, że powinny mieć takie same prawa jak dzieci zdrowe. Koła TPD przyjęły więc założenie, że usprawnienie i wychowanie ich podopiecznych, niepełnosprawnych ruchowo dzieci, powinno odbywać się przede wszystkim bez ich odrywania od środowiska rodzinnego i rówieśniczego, w tym dzieci zdrowych.

Program wspierania dzieci z mózgowym porażeniem dziecięcym obejmuje również indywidualne nauczanie w warunkach domowych. Ważną funkcję w usprawnianiu dzieci i młodzieży spełniają:

• tepedowskie ośrodki dziennej rehabilitacji, wyposażone w nowoczesny sprzęt, służące także doradztwem dla rodziców w zakresie kontynuowania ćwiczeń z dzieckiem w domu. Działają one w: Budzyniu, Trzciance, Rogoźnie, Gołańczy, Wapnie, Łobżenicy i Szamocinie. Rodzice codziennie dowożą do nich swe dzieci.
• turnusy i obozy rehabilitacyjno-rekreacyjne w ośrodkach usytuowanych nad morzem. Placówki te mają charakter wczasów rodzinnych zapewniających uczestnikom wypoczynek, spełniających ważne funkcje zdrowotne i szkoleniowe dla rodzin. W ciągu ostatnich 4 lat tą formą działalności objętych zostało 129 dzieci i młodzieży i 126 rodziców;
• spotkania edukacyjne rodziców ze specjalistami z dziedziny psychologii, pedagogiki, medycyny oraz usprawniania narządu ruchu. Przekazują oni ważne informacje, wygłaszają prelekcje, wyświetlają filmy, organizują wymianę doświadczeń, popularyzują dostępne czasopisma, broszury i książki. Towarzyszą im także pokazy sprzętu rehabilitacyjnego i inwalidzkiego;
• imprezy kulturalno-sportowo-rekreacyjne o zasięgu lokalnym i regionalnym organizowane z okazji MDD, Święta Mikołaja, choinki Noworocznej, pieczonego ziemniaka. Mają one charakter integracyjny, gdyż uczestniczą w nich także dzieci zdrowe, którym towarzyszy uświadomienie dostrzegania, że obok jest ktoś słabszy, poruszający się na wózku inwalidzkim, ale ma ciekawą osobowość i jest wartościowym człowiekiem.

W Kole Przyjaciół Dzieci z Cukrzycą w Pile wśród wielu ważnych zadań szczególnie istotne są następujące:

1. stosowanie różnorodnych form pomocy i opieki nad dziećmi, młodzieżą i ich rodzinami;
2. tworzenie właściwych warunków rozwoju dzieci i młodzieży z cukrzycą, umożliwiających wychowanie ich na aktywnych i w miarę sprawnych członków społeczeństwa;
3. reprezentowanie interesów i problemów dzieci i młodzieży z cukrzycą i ich rodzin w lokalnych samorządach i mediach;
4. ścisła współpraca z lekarzami i pielęgniarkami oraz edukatorami i dietetykami sprawującymi opiekę nad chorymi dziećmi i młodzieżą;
5. ważnym celem jest również gromadzenie funduszy na statutową działalność Koła, w tym na dofinansowanie warsztatów terapeutycznych, prelekcji, wykładów lekarzy uznanych za autorytety w dziedzinie diabetologii, adresowanych głównie do młodzieży i jej rodziców;
6. pomoc socjalna rodzinom biednym.

Koło Przyjaciół Dzieci z Cukrzycą funkcjonuje zatem jako grupa wsparcia niosąca chorym pomoc psychologiczną, prawną, socjalną, uczy także chorych i ich rodziny działalności samopomocowej.

Formy działalności to wspieranie i edukacja prozdrowotna przewlekle chorych i niepełnosprawnych młodych diabetyków. Obejmuje ona:

• przekazywanie wiedzy, umiejętności i motywacji psychoemocjonalnej, które umożliwiają partnerską interakcję pacjenta i lekarza, a tym samym skuteczniejsze leczenie cukrzycy;
• przeciwdziałanie lękowi, znużeniu, depresji, frustracji, zagubieniu sensu życia przez wykształcenie w dziecku twórczego podejścia do problemów, jakie niesie ze sobą przewlekła choroba;
• zwiększenie psychicznej odporności dziecka przez uświadomienie mu mechanizmów zjawisk związanych z chorobą, wyzwalanie kreatywności w stosunku do swojej osoby;
• budowanie i wzmacnianie kontaktu chorego z sobą samym i otoczeniem, rówieśnikami oraz zmiana nastawienia na altruistyczne w miejsce egoistycznego („ja mogę pomóc innym, a nie liczę się tylko ja i moja choroba”);
• uczenie podejmowania zadań związanych z punktem widzenia społecznej roli ucznia, pacjenta, pracownika, osiąganie dobrej jakości życia, godności i autonomii, eliminacja dyskryminacji społecznej i autodyskryminacji;

Koło TPD z Cukrzycą jako grupa wsparcia realizowało powyższe cele na:

• warsztatach terapii zajęciowej (podczas dyżurów w świetlicy z punktem informacyjno-szkoleniowym i diagnozowania trójglicerydów i cholesterolu);
• imprezach okolicznościowych z okazji Święta Dziecka, Mikołaja, Andrzejek, opłatka wigilijnego, zajączka wielkanocnego itp.;
• festynach integracyjnych;
• piknikach rodzinnych z udziałem psychologa i pedagoga;
• konferencjach diabetologicznych z okazji Światowego Dnia Walki z Cukrzycą;
• spotkaniach (zebraniach) edukacyjnych rodziców z udziałem lekarza diabetologa, dietetyka, przy wsparciu firm farmaceutycznych.

Firmy polskie i zagraniczne dokonują także prezentacji najnowszych urządzeń medycznych stosowanych w terapii młodych diabetyków.

W realizacji zadań programowych Koła, twórczo uczestniczą media (radio, prasa, telewizja). W trosce o dzieci gorszych szans Koło utrzymuje również kontakty z redakcjami czasopism: „Diabetyk” i „Pen”, „Active”, „Szugarfrik” w których ukazują się artykuły o działalności Koła i problemach młodych diabetyków. Koło Przyjaciół Dzieci z Cukrzycą w Pile działa bez przerwy od 1982r., ma zasięg regionalny i aktualnie należy do niego 86 rodziców.

Koła TPD Pomocy Dzieciom Specjalnej Troski, zrzeszają rodziców, nauczycieli, psychologów, pielęgniarki, którzy wyrazili zadowolenie z tego, że będą uczestniczyć w pięknym dziele pomocy dzieciom.

Dzieci i młodzież dotknięta tym ciężkim kalectwem trwającym na ogół przez całe życie, wymaga takich działań, które pozwoliłyby stworzyć klimat życzliwości wokół nich i pokazania ich od strony pozytywów szerszemu społeczeństwu, ponieważ dziecko upośledzone umysłowo – w odróżnieniu od dziecka o innej niepełnosprawności (np. niewidomego, głuchego) – spotkało się w przeszłości z powszechnym niezrozumieniem. Budziło niechęć, obawę, a czasami agresję, gdyż upośledzenie umysłowe, jako zaburzenie psychiczne, należało do niepełnosprawności dyskryminowanej. Dlatego Towarzystwo Przyjaciół Dzieci przez lata wiele czyniło i czyni wiele by zmienić ludzką świadomość, prowadzi długotrwałą i konsekwentną walkę o zmianę niekorzystnych i kształtowanie właściwych postaw społeczeństwa. Dzięki wieloletniej i wielostronnej działalności na rzecz dzieci specjalnej troski, doszło do znaczących, pozytywnych zmian w tym zakresie. Upośledzeni umysłowo spotykają się z coraz powszechniejszym zrozumieniem, akceptacją, życzliwością, a także i pomocą.

Nastąpiły też zasadnicze przemiany w świadomości i postawach samych rodziców, którzy stopniowo pozbywali się poczucia osamotnienia, odrzucenia i beznadziejności. Zyskali wiarę we własne możliwości. Coraz powszechniej i lepiej formuują potrzeby swych dzieci, coraz odważniej domagają się ich zaspokajania. Przystąpili do egzekwowania przysługujących im praw. Dowiedli, że mogą wspólnym wysiłkiem skutecznie rozwiązywać problemy swych dzieci. Stali się ważnym partnerem wszystkich, którzy z racji kontaktów, zainteresowań czy tez obowiązków mają do czynienia z upośledzonymi umysłowo i ich rodzinami. Zmieniają się też same dzieci. W wyniku stosowania właściwych form opieki, wychowania i rehabilitacji są zupełnie inne niż te przed rozpoczęciem działalności Kół Pomocy Dzieciom Specjalnej Troski. Na miarę swych możliwości uczą się, uczestniczą w kulturze, sporcie i wypoczynku, a także są zintegrowane z szerszym środowiskiem społecznym – w tym z ich zdrowymi rówieśnikami, mają poczucie swej godności i wartości. Zapewnie nie dotyczy to jeszcze wszystkich dzieci, ale poważny krok na przód został już uczyniony. Dlatego też Zarząd Okręgowy TPD wspiera działania Polskiego Towarzystwa Społeczno-Sportowego „Sprawni – Razem”, które każdego roku dla dzieci i młodzieży upośledzonej w stopniu lekkim organizuje imprezy sportowe ph. „Nike”, podczas których podopieczni kół pomocy dzieciom specjalnej troski zdobywają medale i puchary. Organizowane imprezy o zasięgu regionalnym dostarczają uczestnikom bogatych przeżyć, przyczyniają się do rozwoju zajęć ruchowych, gimnastyki a przede wszystkim popularyzacji sportu.

4. Pomoc krzywdzonym dzieciom

Społeczne rzecznictwo praw dziecka to zadanie, które Towarzystwo Przyjaciół Dzieci podejmowało w przeszłości i realizuje w imię szeroko rozumianego dobra dziecka oraz promocji i ochrony jego praw. Dzisiaj podejście do praw dziecka – zwłaszcza w sytuacji wielu zagrożeń jak: narkomania, alkoholizm, przestępczość, przemoc w rodzinie, wykorzystywanie seksualne, a także ubóstwo wielu rodzin czy bezrobocie – wymaga specjalistycznych i wielokierunkowych działań. Nie wystarczy już upowszechnianie Konwencji o Prawach Dziecka. Powstała więc idea powołania Rzecznika Praw Dziecka w strukturach Towarzystwa Przyjaciół Dzieci. Wyniknęła ona z historii i doświadczeń organizacji w promowaniu i chronieniu praw dziecka oraz z powstałej luki czasowej, jaka zaistniała pomiędzy decyzją o likwidacji Rzeczników Praw Ucznia przy kuratoriach oświaty a konstytucyjnym zapisem i powołaniem Rzecznika Praw Dziecka RP.

Z mocy Statutu Towarzystwa Przyjaciół Dzieci w Pile powołano i działa trzech Społecznych Rzeczników Praw Dziecka TPD. Miało ono i ma na celu zwiększenie efektywności działań Towarzystwa Przyjaciół Dzieci w egzekwowaniu praw dziecka, a także udzielanie pomocy rodzinom w wypełnianiu ich obowiązków wobec dzieci.

Znaczenie działalności TPD i Rzecznika Praw Dziecka TPD dostrzegają instytucje zajmujące się sprawami dzieci z urzędu. W roku 2005 zawarto porozumienie pomiędzy – Rzecznikiem Praw Dziecka RP i Prezesem Zarządu Głównego TPD – o zasadach i organizacji współpracy między Biurem Rzecznika Praw Dziecka Rzeczypospolitej Polskiej a TPD. Porozumienie to daje gwarancję większej skuteczności pracy Rzecznika Praw Dziecka TPD oraz wsparcie w rozwiązywaniu trudnych, nieraz spornych spraw, gdyż interwencje w rodzinie, środowisku zamieszkania, w szkole, placówce, gdzie dziecku dzieje się krzywda, nie należą do łatwych zadań. Podejmowane przez Rzecznika działania wymagają znajomości pedagogiki, psychologii i zagadnień prawnych. Szczególnie ważne – ze względu na formy interwencji – są umiejętności negocjacyjne.

W wyniku wejścia w życie Ustawy o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej (Dz.U. z 2011r. nr 149, poz. 887) część zadań Rzeczników została przejęta przez Zespoły Interdyscyplinarne ds. Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie przy Ośrodkach Pomocy Społecznej. Jednakże w tych Zespołach pracują aktywnie działacze TPD delegowani tam przez Zarządy Miejskie, Gminne i Koła TPD.

Funkcja Rzecznika Praw Dziecka TPD wiąże się z licznymi satysfakcjonującymi przykładami spraw, które udało się doprowadzić do pozytywnego zakończenia oraz z faktem, że tak wielu ludzi się do nas zgłasza. Należy podkreślić, że w staraniach o lepszy byt dzieci trwałe skutki przynosi jedynie współpraca pomiędzy takimi instytucjami jak: policja, pomoc społeczna, wymiar sprawiedliwości, służba zdrowia, organizacje pozarządowe, gdyż mamy do czynienia z narodzinami społeczeństwa obywatelskiego, w którym działania różnych wyspecjalizowanych służb są ze sobą skorelowane po to, by przynieść jak najlepszy rezultat. Istnieje wiele aktów prawnych poczynając od Konstytucji i Konwencji o Prawach Dziecka, a kończąc na wyspecjalizowanych rozporządzeniach, zapewniających dzieciom liczne prawa. Dopiero wspólne realizowanie norm prawnych w nich zawartych może przynieść wymierne efekty, czego potwierdzeniem jest kilkadziesiąt spraw zgłoszonych i załatwionych przez Rzeczników pozytywnie dla dobra dziecka i rodziny.

5. Pomagając dziecku – trzeba najpierw wspomóc rodzinę 

Wciąż aktualny i szeroko dyskutowany jest temat sieroctwa społecznego, sposobu sprawowania opieki nad dziećmi pozbawionymi opieki rodzicielskiej oraz wychowywanych w rodzinach niewydolnych, nieraz zdemoralizowanych i patologicznych.

Nie byłoby tylu dramatów, tylu łez, nienawiści, żalu, gdyby wszystkim dzieciom dana była prawdziwie dobra rodzina.

W systemie środowiskowej opieki nad dzieckiem niezwykle ważna jest pomoc materialna dzieciom niepełnosprawnym i przewlekle chorym, dzieciom z rodzin wielodzietnych, rozbitych i dysfunkcyjnych. W oparciu o posiadane rozpoznanie sytuacji dzieci z rodzin niewydolnych, Zarząd Okręgowy TPD podjął uchwałę o kontynuowaniu indywidualnej pomocy dzieciom i ich rodzinom w sposób planowy i zorganizowany, tj. przez opiekunów indywidualnych ds. dzieci i rodziny oraz podstawowe ogniwa TPD.

W tym celu Towarzystwo – pozyskując środki finansowe od członków fizycznych i wspierających, sponsorów, z sądowych nawiązek, warunkowych umorzeń postępowania karnego, ze sprzedaży nalepek wartościowych TPD, a także 1% odpisów podatku dochodowego od osób fizycznych – przeznacza na:

• dożywianie dzieci w świetlicach szkolnych,
• dofinansowanie wypoczynku i rehabilitacji dzieci i młodzieży,
• zakup podręczników, zeszytów i przyborów szkolnych,
• zakup leków i sprzętu medycznego,
• dofinansowanie rehabilitacji dzieci w ośrodkach dziennego pobytu,
• dofinansowanie świetlic socjoterapeutycznych i środowiskowych,
• pomoc materialną w zakupie: odzieży, obuwia i sprzętu inwalidzkiego,
• przygotowanie kolacji wigilijnych i śniadań wielkanocnych połączonych z przekazaniem paczek żywnościowych i upominków,
• dofinansowanie imprez dla dzieci z okazji: MDD, Mikołaja, pieczonego ziemniaka, Święta Latawca, pożegnanie lata, imprez sportowych i rekreacyjnych,
• dofinansowanie konkursów, sejmików, przeglądów artystycznych – środowiskowych, powiatowych, regionalnych i krajowych (nagrody, poczęstunek).

6. Międzynarodowy Dzień Dziecka i inne akcje masowe

Piękną wizytówką działalności Towarzystwa Przyjaciół Dzieci jest „Dzień Dziecka”, które już na stałe wpisane zostało do kalendarza organizacyjnego TPD, w placówkach oświatowych i opiekuńczo-wychowawczych. Jest ono obchodzone atrakcyjnie i wesoło, uczestniczą w nim rodzice, dzieci i władze lokalne. W okresie obchodów „Dnia Dziecka” odbywają się:

• festyny w parkach, amfiteatrach, na stadionach i boiskach szkolnych;
• wesołe zawody i konkursy sprawnościowe;
• turnieje piłki nożnej i koszykowej, zawody pływackie;
• konkursy plastyczne, recytatorskie, piosenkarskie;
• spotkania teatralne, seanse filmowe, wycieczki do muzeów;
• rajdy terenowe, rowerowe i piesze;
• pikniki rodzinne, wycieczki autokarowe;
• spotkania dzieci z władzami administracyjnymi i samorządowymi.

Zarząd Miejski TPD w Wągrowcu wspólnie ze Spółdzielnią Mieszkaniową corocznie od 28 lat organizuje Turniej Piłki Nożnej Drużyn Osiedlowych. Corocznie przez cały lipiec ok. 200 uczestników i ich opiekunów oraz sporo kibiców uczestniczy w rozgrywkach. Rozgrywa się ponad 80 meczów. Na zakończenie wręczano wszystkim młodym piłkarzom statuetki i nagrody rzeczowe (piłki i sprzęt sportowy). Podsumowanie jest zawsze bardzo uroczyste z udziałem m.in.: Starosty, Burmistrza, Przewodniczącego Rady Miasta, Prezesa Spółdzielni Mieszkaniowej, przedstawicieli Policji i Straży Pożarnej a także prezesów Zarządu Okręgowego i Miejskiego TPD.

Podobny turniej odbywał się również na terenie Rogoźna z inicjatywy Zarządu Gminnego TPD w tym mieście.

Wągrowiec jest również organizatorem „Święta Latawca”. Impreza odbywa się cyklicznie wczesną jesienią, na stadionie, z pokazem 150 – 200 modeli wykonanych przez dzieci i młodzież i ma charakter festynu miejskiego. Pokazom towarzyszą: balon, helikopter, występy orkiestr i zespołów regionalnych. Z okazji tego Święta na stadion przybywają setki dzieci ze swoimi rodzicami. Udana impreza jest zasługą szerokiego aktywu tepedowskiego, pracowników Spółdzielni oraz kadry instruktorskiej, tak bardzo zaangażowanej na rzecz wychowania dzieci i młodzieży oraz dotacji finansowej z Starostwa Powiatowego i Urzędu Miasta. 

Zarząd Miejski w Złotowie w ramach działalności kulturalnej był organizatorem warsztatów rękodzieła artystycznego- „Sizalowe przeplatanki”, które skierowane były dla dzieci młodszych. Projekt ten był realizowany przez 5 miesięcy w przedszkolach i szkołach podstawowych. W ramach projektu uczestnicy warsztatów wykonali kwiatek dla mamy oraz wiele ciekawych ozdób. Warsztaty zakończyły się piękną wystawą. Projekt finansowany przez Miasto Złotów.

Ciekawym przedsięwzięciem był Konkurs Recytatorski „Tuwimki” organizowany od dwóch lat wspólnie z Miejską Biblioteką Publiczną i Zespołem Szkół Katolickich. Był to konkurs skierowany do przedszkolaków i ich rodziców. Głównym celem tego konkursu to popularyzacja twórczości Tuwima oraz integracja rodziny.

Koło TPD przy Ośrodku Pracy Pozaszkolnej organizowało Konkurs Plastyczny. Była to integracja dzieci i młodzieży z miasta Złotowa poprzez twórczość plastyczną i wystawienniczą. Uczestnicy byli zmotywowani do współpracy z rówieśnikami. Podczas konkursu była zdrowa rywalizacja. Uczestnicy konkursu poznali przy okazji tradycje świąteczne. To przedsięwzięcie przyczyniło się do kształtowania kompetencji społecznych. Konkurs przyczynił się do wprowadzenie zmian w osobowości wychowanków. Dzieci miały okazję rozwijać swój potencjał osobisty poprzez angażowanie się w zajęcia plastyczne.Wyżej wymienione projekty były współfinansowane ze środków Miasta Złotów i Zarządu Powiatu Złotowskiego.

Kolejnym przedsięwzięciem był projekt pt. „Węzełki, sploty wczoraj i dziś”. W ramach tego projektu realizowane były warsztaty rękodzieła artystycznego podczas wakacji letnich. Dzieci i młodzież uczyły się dawnych i współczesnych technik rękodzieła artystycznego. Wynikiem końcowym tego projektu była wystawa pięknych i niepowtarzalnych prac wykonanych przez uczestników warsztatów. Projekt był współfinansowany ze środków budżetu Samorządu Wielkopolskiego.

Wydarzeniem sportowym była „Olimpiada dla przedszkolaków”, którą zorganizowano wspólnie ze Złotowskim Centrum Aktywności Społecznej. Hala widowiskowo – sportowa była wypełniona po brzegi. Była to prawdziwa integracja całych rodzin. W zawodach brało udział 150 przedszkolaków i 50 rodziców. Na widowni było około 1000 widzów.

Przez tydzień od 13 do 20 listopada 2017r. bardzo wielu naszych aktywistów brało czynnie udział w debatach zorganizowanych w Pile przez Rzecznika Praw Dziecka i Prezydenta Piły z okazji Dni Praw dziecka. Było to wielkie wydarzenie , w którym uczestniczyli masowo rodzice , nauczyciele, wychowawcy, pracownicy samorządowi (MOPS, PCPR) policjanci, prawnicy, działacze społeczni oraz dzieci i młodzież. Jedna ze szkół podstawowych (SP Nr 12) otrzymała patrona – Janusza Korczaka, a jeden ze skwerów w mieście nazwano imieniem Ireny Sendlerowej – bohaterki II wojny światowej, ratującej tysiące dzieci przed zagładą.

Bardzo wiele atrakcyjnych imprez (biwaki, zawody sportowe, konkursy, festiwale, powitanie pożegnanie lata, kuligi, wycieczki rowerowe i piesze, oraz wyjazdy autokarowe do różnych miejscowości w kraju oraz do bliższej i dalszej okolicy itp.) były również inicjatywą działaczy TPD z: Łobżenicy, Rogoźna, Okonka, Zakrzewa, Czernic, Czarnkowa, Budzynia , Trzcianki i wielu Kół TPD z Piły.

IV.  DZIAŁALNOŚĆ FINANSOWA 

Podejmując próbę podsumowania naszych dokonań, trzeba zaznaczyć, że jest to kadencja, w czasie której w Polsce, zaczęły obowiązywać nowe przepisy prawne, a wraz z nimi nowe zasady funkcjonowania i finansowania działalności organizacji pozarządowych. Dlatego też podstawowym zadaniem TPD było dostosowanie struktury, programów działania, stylu pracy do zmieniających się warunków.

Zasady działania organizacji uregulowane są Statutem Towarzystwa Przyjaciół Dzieci. Zgodnie ze Statutem, Towarzystwo jest stowarzyszeniem pożytku publicznego, organizacją hierarchiczną posiadającą strukturę pionową, odpowiadającą podziałowi administracyjnemu kraju.

A zatem ustawa z dnia 24 kwietnia 2003r. o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie (Dz.U. Nr 96/2003, poz. 873 z póź.zm.) daje jednostkom organizacyjnym TPD podstawę do działalności finansowej na realizację zadań zleconych, w tym prawa podatkowego umożliwiającego pozyskiwanie od osób fizycznych i prawnych odpisu z podatku dochodowego na rzecz naszej organizacji. 

Sytuacja finansowa Towarzystwa, jego dochody i wydatki zależne były zarówno od pomysłowości, zaradności, zapobiegliwości i gospodarności działaczy, jak też od warunków społeczno-ekonomicznych kraju oraz rozmiaru i form realizowanej działalności. 

W latach 2015 – 2018 dochody budżetowe Towarzystwa wynosiły – 1.919.526,62 zł., zaś koszty działalności 1.968.793,89 zł. Na dzień 31.12.2018r. na kontach bankowych i w kasach poszczególnych Kół i Zarządów oraz Zarządu Okręgowego pozostało 228.554,21 zł. Daje to możliwość działania na przyszłość i podejmowania nowych wyzwań w trosce o dzieci i ich rodziny.

Na dochody Towarzystwa składają się:

• składki członków fizycznych i wspierających;
• wpłaty finansowe oraz darowizny rzeczowe od sponsorów: książki, przybory szkolne, zabawki, sprzęt sportowy, odzież i środki czystości oraz artykuły żywnościowe;
• dotacje z tytułu wykonywania przez ogniwa Towarzystwa tzw. zadań zleconych – przekazywanych m.in. przez: samorządy gminne, PFRON, MEN za pośrednictwem Kuratorium Oświaty, fundacje, Wojewodę Wielkopolskiego i Urząd Marszałkowski,
• wpływy z rozprowadzonych nalepek wartościowych TPD;
• wpływy z 1% podatku dochodowego od osób fizycznych;
• nawiązki sądowe.

Wydatki – przeznaczone były przede wszystkim na działalność statutową, koszty administracyjne stanowiły zawsze znikomy procent, średniorocznie 3,3% ogółu wydatków Towarzystwa. Na straży właściwego i oszczędnego ich wykorzystania stali ofiarni działacze komisji rewizyjnych poszczególnych kół i zarządów wszystkich szczebli.

Tylko dzięki tej wielostronnej zapobiegliwości członków, działaczy i jednostek organizacyjnych TPD, w pozyskiwaniu środków finansowych i materialnych, wsparciu sprzymierzeńców społecznych i państwowych – Towarzystwo mogło zrealizować tak dużą i tak różnorodną działalność. Z konieczności jednak tylko w bardzo ogólnym zarysie przedstawioną w tym sprawozdaniu.

Szczegółowo wpływy i wydatki Towarzystwa przedstawione są w zestawieniach tabelarycznych poniżej:

Dochody

Wydatki

Cechą charakterystyczną działalności TPD jest szlachetna i bezinteresowna praca wielu ludzi, których miłość do dziecka była i jest motywacją do ich aktywnej postawy.

Za powyższe działania na wniosek Zarządu Oddziału Okręgowego w okresie sprawozdawczym wyróżniono:

• Medalem im. dra Henryka Jordana – 7 osób;
• Złotą Odznaką „Zasłużony Działacz TPD” – 1 osoba;
• Srebrną Odznaką „Zasłużony Działacz TPD” – 4 osoby;
• Odznaką „Przyjaciel Dziecka” – 108 osób:
• Odznaką „Serce na Dłoni” – 4 osoby;
• Statuetką „Serce na Dłoni” – Koło Dzieci Niepełnosprawnych w Budzyniu.

Zarząd Oddziału Okręgowego brał aktywny udział w trzech edycjach Konkursu na Społecznika Roku – Przyjaciela Dziecka – organizowanego przez Wielkopolski Oddział Regionalny TPD w Poznaniu. Wyróżnieni w tym Konkursie zostali: Alicja Andrzejewska – statuetka i nagroda pieniężna, Barbara Kopczyńska i Elżbieta Rączkowiak – nagrody pieniężne, Janina Dzida, Małgorzata Kijowiec, Irena Mendyka, Beata Polcyn, Czesław Czechowicz i Czesław Zieleniewski – okolicznościowe dyplomy i nagrody rzeczowe.

Wielu naszych działaczy otrzymało również nagrody specjalne, statuetki i odznaki regionalne oraz odznaczenia z innych organizacji. Także są osoby, które uhonorowano wpisem w księgach pamiątkowych, publikacjach, artykułach w prasie centralnej i lokalnej. W ciągu ostatnich czterech lat było takich osób 22.

Na XII Okręgowym Zjeździe podsumowującym kadencję 2015-2018 w 20.09.2019r. zostanie wyróżnionych odznakami nadanymi przez Zarząd Główny TPD dalszych 30 osób.

Niech w dalszej, społecznej działalności towarzyszy Działaczom, Przyjaciołom i Sympatykom naszego Towarzystwa uśmiech dziecka, będący wyrazem wdzięczności za trud, poświęcenie i ofiarność w tej odpowiedzialnej pracy.

Sprawozdanie przedstawiono i zaakceptowano na posiedzeniu Zarządu Oddziału Okręgowego TPD w Pile w dniu 30.08.2019r.

www.tpd.pila.pl                                                                                                                                        Prezes Zarządu

email: Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi JavaScript.                                                                                                              /-/ Leszek Raźniewski